Uitstoot in beeld: CO2-barometer maakt ons groener.
Hoeveel CO2 stoten Arriva’s treinen uit? En hoe kunnen ze nóg duurzamer rijden met de nieuwste technieken en brandstoffen? Onderzoeker Marko Kapetanovic van de TU Delft onderzocht het en ontwikkelde voor en met ons een unieke tool: de CO2-barometer. Hiermee zien we de CO2-voetafdruk van onze treinen, én krijgen inzicht in hoe we die kunnen verlagen.
Speciaal voor dit onderzoek verhuisde Marko van Servië naar Nederland. In Belgrado was hij al gespecialiseerd in spoorwegtechniek. ‘Niks is interessanter, wat mij betreft. Waar anders komen natuurkunde, economie, wiskunde en engineering zo samen?
Ik had het naar mijn zin in Belgrado, maar dé plek om de nieuwste spoorwegtechnieken te bestuderen is toch echt de TU Delft. Daarom greep ik mijn kans toen Arriva en de TU Delft iemand zochten voor onderzoek naar de duurzaamheid van jullie treinen. Er waren er meer geïnteresseerd, maar ik mocht in 2018 aan de slag.’
Betrokken teams
Hij viel met zijn neus in de boter. ‘Ik had al ervaring met onderzoek naar vervoersystemen, maar werd bij de TU Delft door een heel sterk team van professoren ondersteund. En bij Arriva stond er een team klaar om vanuit de praktijk mee te denken. Arriva directeur Anne Hettinga was direct betrokken, net als een aantal managers en de engineers die uiteindelijk ook met de CO2-barometer zouden gaan werken’, vertelt Marko.
Snelle terugblik
De verwachtingen waren vanaf het begin hoog. ‘Arriva heeft hebben ambitieuze duurzaamheidsdoelen. Zo willen zij in 2025 CO2- neutraal werken en moet de uitstoot van de treinen jaarlijks met 2% omlaag. Dan moet je wel weten hoe het met je CO2-uitstoot staat. De CO2-barometer die we aan de hand van onderzoek hebben ontwikkeld, helpt daarbij. Arriva-engineers vullen gegevens in over treinmaterieel, het spoor en de manier van rijden. Ze krijgen vervolgens inzicht in hoeveel energie jullie opwekken, verbruiken en hoeveel CO2 de treinen uitstoten.’
Voorspellende gave
‘Maar het mooiste moet dan nog komen’, vertelt Marko. ‘Want je wilt natuurlijk ook weten wat er gebeurt als je met andere treinen gaat rijden, andere brandstof gebruikt, iets aan het spoor of de stations verandert of anders gaat rijden. Ook dat kun je allemaal invullen in de barometer, die voorspelt dan de afname van de CO2-uitstoot.’
De wereld kijkt mee
Om de barometer te bouwen verdiepte Marko zich de afgelopen jaren in de laatste treintechnieken en -brandstoffen. ‘Deze alternatieven zijn zo nieuw dat ons onderzoek op de voet wordt gevolgd door wetenschappers wereldwijd. Via populaire wetenschappelijke tijdschriften waarin we over de inzichten publiceren, maar ook bij congressen. Zo heb ik ook al in Beijing over onze resultaten en conclusies verteld.
Mijn onderzoek is nu afgerond. Alle alternatieve technieken en brandstoffen zijn in de barometer verwerkt, zodat de tool helpt bij het kiezen voor de duurzaamste optie. In juni 2023 promoveer ik hiermee bij de TU Delft door mijn thesis te verdedigen’. Daarna is Marko nog niet “klaar” met Arriva. ‘We gaan dan samen de CO2-barometer uitbreiden zodat we die ook in kunnen zetten voor andere modaliteiten zoals de bus.’